Öğretmenlerin Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin Okul İklimi ve Desteği Algılarına Etkisi
The Effect of Teachers' Professional Burnout Levels on Their Perceptions of School Climate and Support
Anahtar Kelimeler:
Tükenmişlik, Öğretmenlik Mesleği Örgütsel Destek, Okul İklimiÖzet
Mesleki tükenmişlik, çalışanların iş ortamının gerektirdiği görev ve sorumlulukları yerine getirmek istememesi, geciktirmesi ve mesleki anlamda bir yorgunluk duygusu olarak ifade edilebilir. Mesleki tükenmişlik düzeyi yüksek olan çalışanların başarılı ve verimli olması oldukça zordur. Öğretmenlik mesleğinde bu durum yalnızca öğretmenlerle sınırlı olamyıp, aynı zamanda öğrencilerin ve okulun başarı performansını da etkilemektedir. Bu araştırmada öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeylerinin okul iklimi ve desteği algılarına etkisi incelenmiştir. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini 2023-2024 eğitim öğretim yılında İstanbul ilinde görev yapmakta olan öğretmenler oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklerini ise bu evren içerisinde rastgele örnekleme yöntemi kullanılarak araştırmaya dahil edilen ve farklı branşlarda görev yapan toplam 410 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak demografik bilgi formu, Maslach Tükenmişlik Envanteri ve Örgütsel Destek Algısı ölçekleri kullanılmıştır. Araştırma verilerinin analizinde nicel veri analiz yöntemleri kullanılmıştır. Bu kapsamda veriler SPSS24 veri analiz programı kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda öğretmenlerin tükenmişlik düzeyleri bakımından erkeklerin kadınlara göre tükenmişlik düzeylerinin daha yüksek olduğu, 36 yaş ve üzeri olan öğretmenlerin tükenmişlik düzeyinin daha yüksek olduğu, boşanmış ve dul olan öğretmenlerde tükenmişlik düzeyinin daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Araştırmada öğretmenlerin tükenmişlik düzeyleri iyi yani okul iklimi ve desteği algıları arasındaki ilişkiler incelenmiş olup, okul iklimi ve desteği algısının artmasına bağlı olarak tükenmişlik düzeylerinin önemli düzeyde azaldığı belirlenmiştir.
Referanslar
Akman, T. (2019). Öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeyleri ve mesleki doyumlarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Akyürek, M. İ. (2020). Öğretmenlerde tükenmişlik. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(37), 35-47.
Asıcı, E., & İkiz, F. E. (2019). Okulda öznel iyi oluşun okul iklimi ve öz-yeterlik açısından yordanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(3), 621-638.
Aslan, S., Ertürk, A., Arutay, Ö., Ardıç, M., & Sonkur, A. (2021). Öğretmenlerin tükenmişlik ve mental iyi oluş düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi: Kahta ilçesi örneği. Milli Eğitim Özel Eğitim ve Rehberlik Dergisi, 1(1), 99-126.
Avşaroğlu, S., Engin Deniz, M., & Kahraman, A. (2005). Teknik öğretmenlerde yaşam doyumu iş doyumu ve mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (14), 115-129.
Cemaloğlu, N., & Kayabaşi, Y. (2007). Öğretmenlerin tükenmişlik düzeyi ile sınıf yönetiminde kullandıkları disiplin modelleri arasındaki ilişki. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(2), 123-155.
Cemaloğlu, N., & Şahin, D. E. (2007). Öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeylerinin farkli değişkenlere göre incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2), 463-484.
Ekşi, F. (2006). Rehber öğretmenlerin okul iklimi algıları ile kaygı düzeyleri arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Gündüz, B. (2005). llköğretim öğretmenlerinde tükenmişlik. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1).
Güneş, A. M. (2021). Özel ve resmi okullarda görev yapan öğretmenlerin tükenmişlik düzeyleri ve sınıf yönetim becerileri arasındaki ilişki. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (58), 290-311.
Halis, M. (2010). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin iş güçlüklerinin örgütsel bağlılıklarına etkisi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26, 252-266.
Kayabaşı, Y. (2008). Bazi değişkenler açisindan öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeyleri. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(20), 191-212.
Kocaoğlu, M., & Demirdağ, S. (2022). Okul yöneticilerinin liderlik tarzları, okul iklimi ve öğretmenlerin tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 13(2), 28-40.
Memduhoğlu, H. B., & Şeker, G. (2011). Öğretmenlerin algılarına göre ilköğretim okullarının örgütsel iklimi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 1-26.
Özdemir, S., Sezgin, F., Şirin, H., Karip, E., & Erkan, S. (2010). İlköğretim okulu öğrencilerinin okul iklimine ilişkin algılarını yordayan değişkenlerin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(38), 213-224.
Öztürk, M. A., & Erdem, M. (2020). Sınıf öğretmenlerinin iş yükü algısı ile mesleki tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 926-958.
Şahin, A., & Atbaşı, Z. (2020). Olumlu okul iklimi oluşturmada öğretmenin rolünün incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(3), 672-689.
Tavşanlı, Ö. F., Birgül, K., & Oksal, A. (2016). Ortaokul öğrencilerinin okul iklimine yönelik algılarını yordayan değişkenlerin incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 11(9).
Yıldız, E. (2012). Mesleki tükenmişlik ve rehber öğretmenler üzerine bir araştirma. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(33), 37-61.
Yılmaz Daban, B. (2018). Ortaokul öğretmenlerinin duygusal emek ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Rize.
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Zeynep SÜSLÜ YÜCEL, Gürbüz DEMİRBAŞ, Hüseyin BARIŞ, Ufuk Timur KİRİŞÇİ, Hasan ÇEVİK
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
