Öğretmenlerin Psikolojik İyi Oluşları İle Özyeterlik Düzeyleri Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi
Anahtar Kelimeler:
Öğretmen, Psikolojik İyi Oluş, ÖzyeterlikÖzet
Özyeterlilik, bireyin belirli bir görev veya alanda kendi yeteneklerine, bilgisine ve becerilerine olan güven düzeyini ifade eder. Psikolojik iyi oluş, bireyin genel olarak duygusal, zihinsel ve sosyal iyilik halini ifade eder. Bu kavram, pozitif psikoloji alanında önemli bir yer tutar ve sadece hastalık veya bozukluk olmaması değil, aynı zamanda yaşamın zenginliği, anlamı ve tatmini gibi olumlu unsurların varlığını da içerir. Öğretmenlerde psikolojik iyi oluş, eğitim ortamlarında başarıyı ve memnuniyeti artıran önemli bir faktördür. Bir öğretmenin psikolojik iyi oluşu, hem kendi sağlığı hem de öğrencilerin eğitimine olan etkisi açısından büyük önem taşır. Öğretmenlerde psikoljik iyi oluşun özyeterlik ile ilişkili olduğu düşünülmektedir. Bu bakımdan araştırmada öğretmenlerin psikolojik iyi oluşları ile özyeterlik düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada nicel araştırma yöntemleri kullanılmıştır. Bu kapsamda araştırmanın amacı doğrultusunda bütünsel araştırma modellerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini 2023-2024 eğitim öğretim yılı bahar yarıyılında Kayseri ilinde görev yapmakta olan öğretmenler oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklerini ise bu evren içerisinden ulaşılabilir örnekleme yöntemi ile belirlenen 160 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak öğretmenlerin demokratik özelliklerini belirlemeye yönelik demografik bilgi formu, psikolojik iyi oluş ölçeği ve özyeterlik ölçeği kullanılmıştır. Araştırma verilerinin analizinde nicel veri analiz yöntemleri kullanılmıştır. Araştırma verileri SPSS 24 programı ile analiz edilmiştir. Araştırmada öğretmenlerde cinsiyet bakımından kadın öğretmenlerin erkeklere göre psikolojik iyi oluş düzeyleri ve özyeterlik düzeylerinin daha yüksek olduğu görülmüştür Ayrıca 21 ve üzeri yıl mesleki kıdeme sahip olan öğretmenlerin psikolojik iyi oluş düzeyleri ve özyeterlik düzeylerinin diğer öğretmenlere göre daha düşük olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmada yapılan karşılaştırmalar doğrultusunda öğretmenlerin psikolojik iyi oluş düzeylerinin özyeterlik düzeylerini artırıcı etkiye sahip olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır.
Referanslar
Ağaçbacak, P. M. (2019). Pozitif psikoloji bağlamında sınıf öğretmenlerinin psikolojik iyi oluş düzeyleri ile özyeterlik inançları ve örgütsel bağlılık davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Doktora Tezi, Marmara Universitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Friedman, I. A., & Kass, E. (2002). Teacher self-efficacy: A classroom-organization conceptualization. Teaching and teacher education, 18(6), 675-686.
Gordon, D., Blundell, C., Mills, R., & Bourke, T. (2023). Teacher self-efficacy and reform: A systematic literature review. The Australian Educational Researcher, 50(3), 801-821.
Gökyer, N., & Bakcak, S. (2018). Ortaokul öğretmenlerinin özyeterlik düzeyleri: Elazığ ili örneği. Turkish Journal of Educational Studies, 5(3), 82-98.
Gündüz, Y., & Çağırga, T. (2023). Öğretmenlerin tolerans düzeyi ıle psikolojik ıyi oluşlari arasindaki ılişki. Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 997-1028.
Jerrim, J., Sims, S., & Oliver, M. (2023). Teacher self-efficacy and pupil achievement: much ado about nothing? International evidence from TIMSS. Teachers and Teaching, 29(2), 220-240.
Karaçam, A., & Pulur, A. (2019). Beden eğitimi öğretmenlerinin başarı algılarında yordayıcı olarak akademik iyimserlik, psikolojik iyi oluş ve fiziksel öz saygı. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(1), 209-218.
Kouhsari, M., Chen, J., & Baniasad, S. (2023). Multilevel analysis of teacher professional well-being and its influential factors based on TALIS data. Research in Comparative and International Education, 18(3), 395-418.
Lazarides, R., & Warner, L. M. (2020). Teacher self-efficacy. In Oxford research encyclopedia of education.
Lee, S. J., York, P. M., Williams III, J. A., Richardson, S. C., Davis, A. W., Williams, B. K., & Lewis, C. W. (2023). Teachers’ psychological distress in North Carolina: An analysis of urban versus non-urban school districts. Urban Education, 58(9), 2146-2176.
Maricuțoiu, L. P., Pap, Z., Ștefancu, E., Mladenovici, V., Valache, D. G., Popescu, B. D., ... & Vîrgă, D. (2023). Is teachers’ well-being associated with students’ school experience? A meta-analysis of cross-sectional evidence. Educational Psychology Review, 35(1), 1.
Padmanabhanunni, A., Pretorius, T. B., & Khamisa, N. (2023). The role of resilience in the relationship between role stress and psychological well-being during the COVID-19 pandemic: A cross-sectional study. BMC psychology, 11(1), 45.
Pozo-Rico, T., Poveda, R., Gutiérrez-Fresneda, R., Castejón, J. L., & Gilar-Corbi, R. (2023). Revamping teacher training for challenging times: Teachers’ well-being, resilience, emotional intelligence, and innovative methodologies as key teaching competencies. Psychology Research And Behavior Management, 1-18.
Sarıtaş, S. (2019). Sınıf öğretmeni adaylarının psikolojik iyi oluş halleri, mesleki kaygı düzeyleri ve özyeterlik inançlarının incelenmesi. Doktora Tezi, Marmara Universitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Skaalvik, E. M., & Skaalvik, S. (2010). Teacher self-efficacy and teacher burnout: A study of relations. Teaching and teacher education, 26(4), 1059-1069.
Telef, B. B. (2013). Psikolojik iyi oluş ölçeği: Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(3), 374-384.
Williams, M. K., Christensen, R., McElroy, D., & Rutledge, D. (2023). Teacher self-efficacy in technology integration as a critical component in designing technology-infused teacher preparation programs. Contemporary Issues in Technology and Teacher Education, 23(1), 228-259.
Yıldırım F. ve İlhan, İ. Ö. (2010). Genel özyeterlilik ölçeği Türkçe formunun geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 21(4):301-8.
Yıldız, B., & Aslan, H. Öğretmenlerin psikolojik iyi oluşları ile erteleme davranışları arasındaki ilişki. Akademik Platform Eğitim ve Değişim Dergisi, 6(2), 246-278.
Yin, H., Tam, W. W. Y., & Lau, E. (2023). Happy teachers are efficacious and committed, but not vice versa: Unraveling the longitudinal relationships between Hong Kong kindergarten teachers’ psychological well-being, self-efficacy, and commitment. Teaching and Teacher Education, 123, 103997.
Yurdaışık, Ö. E., Karaman, M. A., Atasayar, Ö., İriz, F., & Bakırtaş, E. (2023). Psikolojik İyi Oluşun Eğitim Öğretim Süreçlerindeki Konumu. International Journal of Social Humanities Sciences Research, 10(95), 1090-1098.
Zee, M., & Koomen, H. M. (2016). Teacher self-efficacy and its effects on classroom processes, student academic adjustment, and teacher well-being: A synthesis of 40 years of research. Review of Educational research, 86(4), 981-1015.
